نویسنده: مسعود فرح بخش

با توجه به افزایش علم و آگاهی عمومی در جامعه چند سالی است که بحث های حفاظت از محیط زیست نیز در بین عموم مردم مطرح می شود. با گسترش طبیعت گردی یا اکوتوریسم در بین مردم و لزوم ساخت و تجهیز زیر ساخت های گردشگری عبارت توسعه پایدار نیز به ادبیات گردشگری و محیط زیست وارد شده است. عبارت توسعه پایدار اولین بار در دهه 80 میلادی توسط سازمان جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مطرح شد؛ توسعه پایدار به عبارت ساده یعنی ایجاد یک تعادل بین توسعه و حفظ محیط زیست.
از این رو چند سال بعد ایده ساخت و ایجاد اکوکمپ ها و اکولوژها به عنوان یکی از راه های رسیدن به توسعه پایدار مطرح شد. اکولوژها اقامت گاه های دائمی کاملا سازگار با محیط زیست هستند که در مناطق طبیعی ایجاد می شوند و اکوکمپ ها نمونه مشابه اکولوژها هستند با این تفاوت که در فصل هایی از سال از منطقه جمع آوری می شوند به عنوان مثال اکوکمپ های کویری باید در فصل تابستان جمع آوری شوند و محیط فرصت بازسازی پیدا کند و اکوکمپ های کوهستانی نیز در فصل زمستان
ایده ایجاد اکوکمپ ها و اکولوژها ایده جدیدی نیست اما نحوه مدیریت و نحوه اجرای این پروژه ها بسیار حائز اهمیت است.
اما یک اکوکمپ چیست و چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
اکوکمپ یک اقامتگاه موقت در مناطق بکر طبیعی است که باید کاملا سازگار با محیط زیست باشد، سازگاری با محیط زیست یک عبارت کیفی و سلیقه ای نیست که هرشخصی با توجه به سلیقه، دانش و آموخته های خود آن را انجام دهد و سپس ادعا کند کاملا سازگار با محیط زیست رفتار کرده است بلکه چهارچوب مشخصی دارد. اکوکمپ ها در دنیا باید تعدادی از استانداردهای بین المللی را دارا باشند برای مثال استاندارد Iso 9000 که یک استاندارد مدیریت کیفیت است، استاندارد Iso 14000 که یک استاندارد مدیریت محیطی است و استاندارد Iso 14001 که یک استاندارد محیط زیستی است. این استانداردها یک چهارچوب فعالیتی مشخص برای یک اکوکمپ ترسیم می کند و عمل به آنها می تواند باعث شود که یک کمپ موقت به یک اکوکمپ سازگار با محیط زیست تبدیل شود. متاسفانه در کشور ما بیشتر گروه ها و ارگان ها زمانی که تصمیم به انجام فعالیت محیط زیستی می گیرند اولین و تنها کاری که انجام می دهند جمع آوری زباله ها است ولی درواقع این اولین، ساده ترین و بدیهی ترین چیزی است که می توان پیاده کرد!
برخی از ویژگی هایی که بر طبق استاندادهای بالا اکوکمپ ها ملزم به رعایت آن هستند عبارتند از:

– طراحی اکوکمپ ها باید به گونه ای باشد که کاملا سازگار با محیط اطراف باشد و کمترین میزان تولید دی اکسید کربن را داشته باشد

– اکوکمپ ها از انرژی های تجدید پذیر استفاده می کنند، انرژی خورشید و انرژی باد از موارد کاملا مناسب برای استفاده هستند، یک اکوکمپ برای تهیه انرژی خود به هیچ وجه از سوخت های نفتی استفاده نمی کند

– اکوکمپ ها به پوشش گیاهی و محیط اطراف آسیبی وارد نمی کنند، عموم اکوکمپ ها دارای مسیرهای گذر مشخص هستند تا کمترین آسیب به خاک و پوشش گیاهی وارد شود

– اکوکمپ ها کاملا منطبق با فضای اطراف هستند و با موادی که همرنگ محیط اطراف هستند برپا می شوند تا کمترین آسیب را به پوشش جانوری اطراف وارد کنند

– اکوکمپ ها بر استفاده از نیروی کار از جوامع محلی تاکید دارند و از این جهت باعث ایجاد اشتغال در جامعه محلی می شوند

– اکوکمپ ها کمترین میزان زباله را باید تولید کنند، ظروف یکبار مصرف در آنها استفاده نمی شود و زباله ها از همان ابتدا تفکیک می شود و سپس وارد چرخه بازیافت می شوند

– اکوکمپ ها از مواد شوینده طبیعی و سازگار با محیط زیست استفاده می کنند، معمولا آب مورد استفاده در اکوکمپ ها بعد از یکبار استفاده مجدد به قصد استفاده های دیگر به چرخه باز می گردد

– اکوکمپ ها از توالت های خشک بهره می برند، فضولات انسانی بعد از هربار دفع توسط خاک اره پوشیده می شوند و مخازن توالت ها بعد از پر شدن از محیط طبیعی خارج می شود و مخازن جدید جایگذاری می شود بنابراین هیچ اکوکمپی فضولات انسانی خود را در طبیعت جا نمی گذارد

و…

بنابراین اگر هر کمپ موقتی این شرایط را دارا بود می تواند نام “اکوکمپ” را یدک بکشد و در غیر این صورت صرفا یک کمپ موقت خواهد بود و نه چیزی بیشتر

عکس بالا: اکوکمپ ماترهورن در سوئیس که سه ماه در سال دایر می شود

“استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام و لینک وبسایت بام ایران مجاز است”