حیوانات حاضر در حیات وحش، به محیط و زیستگاه اصلی خود تعلق دارند و در محیط های منزل قادر به زندگی نخواهند بود. سگ، گربه های خانگی و انواع پرنده های اهلی مانند قناری جز حیات وحش محسوب نمی شوند. گرچه خرید فروش آن ها و نوع نگهداری از آن ها تا حد زیادی به آموزش و مسئولیت پذیری احتیاج دارد.

خرید و فروش حیات وحش در همه ی نقاط دنیا کاری غیرقانونی و غیر انسانی است و منجر به تخریب های گسترده در طبیعت می شود.

امروزه حال حیات وحش ما چندان خوب نیست و گونه های زیادی در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند. شناخت ما و مسئولیت پذیری مان نسبت به محیط اطراف می تواند باعث گسترش فرهنگ حفاظت شود. بنابراین به همه طبیعت دوستان توصیه می شود که جهت درک درست و رفتار منجر به حفاظت در ابتدای امر با مطالعه و تحقیق نسبت به محیط پیرامون آگاهی لازم را کسب کنیم.

از 5 رده حیات وحش مهره دار در ایران 194 گونه پستاندار، 548 گونه پرنده، حدود 180 گونه ماهی، 22 گونه دوزیست و 243 گونه خزنده زندگی می کنند.

اگر در این لیست بی مهره گانی مانند انواع کرم ها، سوسک ها، عقرب ها، پروانه ها و… را حساب کنیم تعداد حیات وحش موجود در ایران به رقم قابل توجهی می رسد که هر یک در جایگاه خود دارای اهمیت و ارزش است.

برای مثال تعداد کل گونه های پرنده ی قاره اروپا از تعداد گونه های پرنده موجود در ایران (548 گونه) کمتر است. بزرگترین پستاندار جهان نهنگ آبی با 130 تن وزن و کوچک ترین پستاندار جهان حشره خور کوتوله با 2 گرم وزن درون کشور قابل رویت هستند.  بیش از 400 گونه پروانه درون خاک ایران شناسایی شده است. پروانه ها در هر اکوسیستمی نشان دهنده سلامت و پویایی آن اکوسیستم هستند. در کوهی مانند توچال که شاید این روزها به دلیل خیل عظیم جمعیت کمتر از حیات وحش خبری باشد در طول روزهای مختلف سال از نقاط کوهپایه تا قله می توان بیش از 100 گونه مختلف پروانه را مشاهده کرد. بنابراین همه طبیعت گردان ملزم به شناخت و رعایت اصول لازم برای حفظ و بقای این جانداران ارزشمند و این همسایگان زیبای ما هستند. آلودگی هوا، آلودگی صوتی، آلودگی منابع آبی، به جا گذاشتن زباله و مواد غذایی در طبیعت، تخریب زیستگاه ها، خشکسالی، خرید و فروش غیر قانونی و شکار فقط بخشی از تهدیدات برای حیات وحش ایران هستند. حیات وحشی که در سال های اخیر دو گونه شیر و ببر به طور کامل در آن منقرض شده و بسیاری از گونه ها که بعضا انحصاری به درون خاک ایران هستند مانند سمندر امپراطور، یوز آسیایی و افعی دماوندی از وضعیت خوبی برخوردار نیستند.

متاسفانه با افزایش مصرف گرایی و خودخواهی بشر گونه های مختلف خارپشت ها، سنجاب ها و برخی پرندگان شکاری و… به جای زندگی در زیستگاه طبیعی خود سر از مغازه های غیرقانونی فروش سر در می آورند که در نهایت یا می میرند یا به دلیل عدم توانایی در نگهداری در شرایط غیرکارشناسی در طبیعت رها می شوند که این نیز منجر به مرگ آن ها می شود. فروش برخی از گونه های غیربومی از حیات وحش کشورهای دیگر که به طور طبیعی در ایران وجود ندارد از معضل های جدی دیگر در این کار غیر انسانی است. این حیوانات نیز اغلب بعد از مدتی به سرنوشت مشابهی دچار می شوند. نمونه بارز این بی مسئولیتی بشر خرید و فروش راکون است. راکون ها که بومی آمریکای شمالی هستند از طریق نامشخصی سر از جنگل های شمال ایران در آورده اند و به دلیل غیر بومی بودن و عدم وجود دشمن طبیعی برای آن ها، به سرعت تعدادشان زیاد شده و به یک آفت جدی برای مزارع و همینطور دشمن جدی برای حیات وحش بومی ایران تبدیل شده اند.

از خرید حیوانات وحشی خودداری کنیم و در صورت مشاهده با اداره محیط زیست شهر یا تلفن 1540 تماس بگیریم

پس لطفا برای حفظ و بقای این همسایگان ارزشمندمان اول از همه اطلاعات و سپس حس مسئولیت پذیری خود را ارتقا دهیم تا در آینده با وجدانی آسوده از گذشته سخن بگوییم.

منبع: کتاب “اکوتوریسم، راهی برای گردشگری پایدار” تالیف افسانه احسانی