نویسنده و مترجم: مسعود فرح بخش
“کوه ها معلمانی بی صدا هستند، آن ها آموزگار مهارت های ناب هستند: فروتنی در برابر قدرت طبیعت، شجاعت، آزادگی و قدرت اراده بشر” – هرمان بول

در 16 سپتامبر 1924 کودکی در کشور اتریش متولد شد که به گواه بسیاری از کوهنوردان او به نسل خود تعلق نداشت و سال ها جلوتر از دوره اش کوهنوردی می کرد. او جز ارتقا سطح کوهنوردی اش به چیز دیگری نمی اندیشید. “هرمان بول” بی شک اسطوره و قهرمانی تکرار نشدنی است، او که خود قهرمان بسیاری از قهرمانان هم نسل و نسل های بعد از خود بود در زمانی که حتی در ادبیات کوهنوردی دنیا اصطلاحی به نام “سبک آلپی” وجود نداشت، پایه گذار این سبک ناب کوهنوردی در مرتفع ترین کوه های دنیا بود.
او در سال هایی که صعود به کوه های مرتفع دنیا با حداکثر تجهیزات و با تعداد زیادی از امکانات مانند ثابت گذاری ها تا قله، کپسول های اکسیژن، باربر ارتفاع و… انجام می شد، توانست سبک دیگری از صعود را به نام خود و آن هم در دهه 50 میلادی ثبت کند. کوهنوردی با کمترین امکانات و در کوتاه ترین زمان، بدون استفاده از باربرهای ارتفاع و بدون استفاده از کپسول اکسیژن که سال ها بعد به سبک آلپی معروف شد. بی شک هرمان بول سال ها جلوتر از زمانش کوهنوردی می کرد.
هرمان بول در سن 29 سالگی توانست به یکی از ناممکن های بزرگ دنیای کوهنوردی تا آن زمان جامه عمل بپوشاند. او در سال 1953 به شکل انفرادی و بدون استفاده از کپسول اکسیژن به عنوان اولین کوهنورد دنیا به کوه 8126 متری نانگاپاربات صعود کرد. قبل از بول 31 کوهنورد در راه رسیدن به قله نانگاپاربات جانشان را از دست دادند. گویی نانگاپاربات قتل گاه کوهنوردان بود و از این رو به آن لقب “کوهستان قاتل” دادند. اما کوهستان قاتل برای هرمان بول زندگی بخش بود. همراه هرمان بول در این صعود otto kempter از سرعت کافی برخوردار نبود و هرمان بول قسمت آخری مسیر را که شامل 17 ساعت کوهنوردی تا قله بود، به شکل انفرادی طی کرد. او که زمان رفت تا برگشتش به کمپ آخر 41 ساعت به درازا کشید در ارتفاع 8000 متری مجبور به شبمانی اجباری(بیواک) بدون چادر و کیسه خواب شد. او نه تنها اولین انسان تاریخ است که به نانگاپاربات صعود کرد بلکه اولین صعود انفرادی و اولین صعود بدون کپسول اکسیژن در یک کوه هشت هزارمتری را نیز به نام خود ثبت کرد. او بعدها در خاطراتش عنوان کرد که آن شب در ارتفاع 8000 متری تا صبح شخصی نامشخص در کنارش نشسته بود و با توجه به کمبود اکسیژن و توهم ناشی از آن شاید این اولین باری بود که روح معروف کوه های هیمالیا و قراقروم توسط کوهنوردان رویت شد!

⁠هرمان بول بعد از رسیدن به قله نانگا پاربات این عکس نه چندان با کیفیت را ثبت کرد. عکسی که شاید هیچ یک از جنبه های زیبایی شناختی عکاسی را نداشته باشد اما یکی از معروف ترین عکس های تاریخ کوهنوردی شد. هرمان بول بر روی قله نانگاپاربات، کوهستان قاتل در بالاترین نقطه کوهی که قبل از او 31 کوهنورد در راه رسیدن به آن کشته شدند. عکسی معروف از هرمان بول، تنها و بدون کپسول اکسیژن

⁠به این کفش ها نگاه کنید… شاید در نگاه اول این کفش های چرم مستعمل و نه چندان زیبا نظرتان را جلب نکند. واقعیت امر این است که شاید برای صعود یک کوه معمولی هم از این کفش ها استفاده نکنید. اما این ها یک جفت کفش معمولی نیستند. این کفش های کوهنورد افسانه ای هرمان بول است و درست همان کفش هایی که در صعود تاریخی نانگاپاربات به پا داشت. با همین کفش ها بدون استفاده از کپسول اکسیژن 41 ساعت در منطقه مرگ کوهنوردی کرد و با همین کفش ها یک شب را در ارتفاع 8000 متری بدون چادر و کیسه خواب به صبح رساند.

“من به کوهستان تعلق ندارم اما چرا نمی توانم بدون کوه ها زندگی کنم؟ اندیشه من، رویای من و تمام عمر من تا به امروز چیزی جز کوهستان نیست” – هرمان بول

هرمان بول که در جریان صعود نانگاپاربات دچار یخ زدگی انگشتانش شده بود بعدها همچنان به کوهنوردی خود ادامه داد. در سال 1957 گروهی از کوهنوردان اتریشی برنامه ای برای کوه های قراروم ترتیب دادند. این برنامه یک هدف اصلی داشت و آن اولین صعود موفق به کوه برودپیک بود. مارکوس اشموک سرپرست تیم از هرمان بول به عنوان کوهنورد باتجربه دعوت کرد تا در این صعود به آن ها کمک کند. کورت دیمبرگر و فریتز وینترستلار دیگر اعضای تیم بودند. این صعود نیز قرار بود بدون باربر ارتفاع، با کمترین تجهیزات و بدون استفاده از کپسول اکسیژن انجام شود. در روز صعود تیم چهار نفره به دو گروه تقسیم شد. کورت دیمبرگر و هرمان بول در تیم دوم و کمی قبل تر از اشموک و وینترستلار مشغول صعود بودند. در ارتفاع 7900 متری اما درد یخ زدگی انگشتان هرمان بول از برنامه نانگاپاربات دوباره به سراغش آمد. کورت دیمبرگر تصمیم گرفت که چندمتر آخر را انفرادی صعود کند و قرار شد هرمان بول به پایین برگردد. تیم اول به قله رسید و کورت دیمبرگر نیز کمی بعد به قله رسید اما زمانی که بر روی قله بود متوجه شد هرمان بول با فاصله کمی در حال رسیدن به قله است و کمی بعد هرمان بول نیز به قله رسید تا اولین صعود موفق کوه برودپیک در تاریخ ثبت شود.

⁠هرمان بول برروی قله برودپیک در صعودی سبک بار و بدون کپسول اکسیژن در سال 1957 هرمان بول اولین انسان تاریخ است که اولین صعود موفق دو کوه هشت هزاری را انجام داد

چند روز بعد از اتمام پروژه صعود کوه برودپیک هرمان بول و کورت دیمبرگر تصمیم به صعود کوه صعود نشده ی چگولیزا به ارتفاع 7665 متر گرفتند. سبک این صعود نیز مشخص بود. این سبک صعود هرمان بول و کوهنوردان اتریشی بعدها عنوان “سبک آلپی” را به خود گرفت ولی در زمان صعودهای هرمان بول چنین اصطلاحی در ادبیات کوهنوردی جهان مرسوم نبود. بول و دیمبرگر در طی 3 روز بدون اکسیژن و با کمترین تجهیزات ممکن خود را به ارتفاع 6700 متری کوه چگولیزا رساندند. در 28 ژوئیه 1957 در ساعت 5 صبح این دو شروع به صعود نهایی برای رسیدن به قله کردند. در جریان صعود نهایی هرمان بول خطاب به کورت دیمبرگر آن روز را شادترین روز زندگی اش عنوان می کند و مناظر اطراف را رویایی ترین مناظری که او تا کنون دیده است عنوان می کند.
درست چند ساعت بعد از این طوفانی در می گیرد. بول و دیمبرگر که طناب کافی هم نداشتند تصمیم به بازگشت میگیرند. کورت دیمبرگر اینطور تعریف می کند:
“ناگهان طوفان مهیبی درگرفت، در مسیر ناگهان احساس کردم که زیر پایم در حال لرزش است، بی درنگ خودم را به سمت دیگر پرتاب کردم و ناگهان نقابی از زیر پایم شکست، در این لحظه منتظر بودم صدایی از هرمان بول بشنوم اما صدایی نیامد سریع به پایین نگاه کردم و لحظه ای دیدم که او همراه با بهمن در حال سقوط به اعماق دره های این کوه است”

⁠عکس سمت چپ: هرمان بول در جریان صعود کوه چگولیزا در روز صعود عکس سمت راست: ردپای هرمان بول بر روی برف مشخص است. دقایقی پس از این عکس در محلی که در عکس مشخص شد بر اثر طوفان و برگشت، نقاب برفی می شکند و هرمان بول برای همیشه در دره های کوه چگولیزا آرام می گیرد

هرمان بول با سقوط بیش از 900 متر به اعماق کوه جان خود را از دست داد و پیکر او هرگز یافت نشد. هرمان بول در کوه هایی که جزئی از زندگی اش بود آرام گرفت اما تاثیری که او بر کوهنوردی جهان گذاشت همچنان بعد از 6 دهه با قدرت جاریست.
رینهولد مسنر در ستایش از هرمان بول چنین می گوید:
“اگر او 40 سال دیرتر به دنیا می آمد قطعا به پر افتخارترین کوهنورد زمان تبدیل می شد، زمانی که خبر مرگ او را شنیدم بسیار گریستم”

منابع:

سامیت پست

آلپینیست

ویکیپدیا

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است