نوشته‌ها

مرتفع ترین کوه های جهان در پنج قرن گذشته

نویسنده و مترجم: مسعود فرح بخش

آغاز قرن شانزدهم شروع عصر جدیدی برای انسان کاوشگر بود. عصری که در تاریخ جهان به “عصر کاوش” مشهور است. در این دوره اروپائیان با ساخت کشتی های اقیانوس پیما برای کشف و دسترسی به منابع درآمدی جدید شروع به سفر به اقصی نقاط مختلف دنیا کردند و اقیانوس های زمین را درنوردیدند.

در این سفرها کوه ها به جهت ایجاد مناظر بی بدیل، بلندی و دور از دسترس بودن همواره مورد توجه جهانگردان بودند. اینکه قبل از عصر کاوش بشر، چه کوهی لقب بام دنیا را داشت و به عنوان بلندترین کوه دنیا شناخته می شد چندان مشخص نیست. کوه المپوس در یونان شاید در دوران باستان بلندترین کوه شناخته شده دنیا بود. البته دماوند نیز رقیبی جدی برای این کوه بود و تلاش های مستند کوهنوردی در بیش از هزار سال پیش بر روی این کوه گواه این موضوع است که دماوند کوهی مرتفع و مورد توجه اندک جهانگردان آن دوران بود.
در عصر کاوش و با رسیدن جهانگردان اروپایی به آمریکای جنوبی کوهی که بیش از بقیه جلب توجه کرد، کوه شیمبرازو در اکوادور بود.
این کوه که 6263 متر ارتفاع دارد از اوایل قرن شانزدهم تا اواخر قرن هجدهم در بسیاری از نوشته ها به عنوان مرتفع ترین کوه جهان شناخته شد. شیمبرازو که اکنون حتی در فهرست صد کوه مرتفع جهان نیز جایگاهی ندارد یک ویژگی منحصر به فرد دارد که آنرا از همه کوه های زمین متمایز می کند. به دلیل قرار گیری این کوه در نزدیکی مدار استوا بیشترین فاصله از مرکز کره زمین را دارد.

نقاشی کوه شیمبرازو در سال 1806، آلکساندر فن هومبولت از ماجراجویان بزرگ قرن 18 و 19 در این نقاشی ثبت شده است

نقاشی ثبت شده در سال 1806 که دانشمند بزرگ آلمانی آلکساندر فن هومبولت را در پس زمینه ای از کوه شیمبرازو به تصویر کشیده است

برجستگی بالای این کوه نسبت به زمین های اطراف و تخمین آن به عنوان بام جهان سبب شد کوهنوردان اروپایی در قرن هفده و هجده تلاش هایی را برای رسیدن به قله این کوه آغاز کنند. اولین انسان های تاریخ که به ارتفاعی بالای 6000 متر صعود کردند کوهنوردانی بودند که بر روی کوه شیمبرازو تلاش می کردند.
در اوایل قرن نوزدهم و زمانی که هنوز درهای سرزمین نپال به روی جهانگردان بسته بود کوه ناندا دوی (nanda devi) در هندوستان بلندترین کوه دنیا قلمداد شد. این کوه 7816متری اکنون دومین کوه مرتفع هندوستان و هجدهمین کوه مرتفع دنیا است.
با ورود جهانگردان به نپال، کوه 8167 متری دائولاگیری به کاوشگران رخ نشان داد. این کوه مرتفع در حدفاصل سال های 1808 تا 1847 در منابع آن دوران مرتفع ترین کوه دنیا بود. دائولاگیری هم اکنون هفتمین قله رفیع دنیا است.
در سال 1847 و زمانیکه کوه مرتفع کانگجن چونگا برای اولین بار در مقابل دیدگان جهانگردان اروپایی قرار گرفت، بعنوان مرتفع ترین قله جهان شناخته شد. اما لقب بام دنیا فقط پنج سال برای این کوه 8586متری که هم اکنون سومین غول هشت هزاری ها است، دوام داشت.
در سال 1852 کوه ساگاراماتها که چند سال قبل توسط کلنل سر جورج اورست نقشه برداری شد با تائید انجمن سلطنتی جغرافیای بریتانیا به عنوان بلندترین کوه جهان شناخته و به پاس تلاش های ارزشمند سر جورج اورست به نام او نامگذاری شد.

در جریان سفر اکتشافی نظامیان بریتانیا به تبت کاپیتان ویلیام هایمن این عکس را از کوه اورست ثبت کرد. این قدیمی ترین ثبت موجود از بام دنیا است

در جریان سفر اکتشافی نظامیان بریتانیا به تبت کاپیتان ویلیام هایمن این عکس را از کوه اورست ثبت کرد. این قدیمی ترین عکس موجود از کوه اورست است

این اندازه گیری مجددا در سال 1856 تائید شد تا کوه اورست این غول زیبای سیاره زمین از آن سال با افتخار قطب سوم زمین و بلندترین کوه دنیا باشد.

منبع

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است

نقشه برداری که نامش بر بلندای جهان جاودان شد

نویسنده: مسعود فرح بخش

کلنل سر جورج اورست در 4 ژوئیه 1790 در ولز متولد شد. وی سرپرست طرح نقشه برداری بزرگ دولت بریتانیا در حدفاصل سال های 1830 تا 1843 در هندوستان بود. طرحی بزرگ که از سال 1806 نقشه برداری از سرزمین هندوستان از اقیانوس تا هیمالیا را آغاز کرد. در سال 1865 با تصمیم انجمن سلطنتی جغرافی بریتانیا، بام دنیا را که مردم محلی نپال ساگراماتا و مردم محلی تبت چومولونگما خطابش می کنند به افتخار و به پاس زحمات سر جورج اورست به نام او نامگذاری کرد تا نام این نقشه بردار بریتانیایی برای همیشه در تاریخ جهان ثبت شود.
سر جورج اورست در سال 1866 در سن 76 سالگی از دنیا رفت.

معنی نام خانوادگی او از ترکیب دو کلمه Ever و Rest یعنی همیشه به استراحت است! نامی که به طور خلاصه Everest خطاب می شود

منبع

 

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است

رهبرِ جنگجویان یخی ؛ آندری زاوادا

نویسنده: مسعود فرح بخش

در 16 ژوئیه 1928 در خانوده متوسط لهستانی کودکی به دنیا آمد که بعدها کوهنورد، نویسنده، عکاس و سرپرست مهم ترین صعودهای تاریخ کوهنوردی جهان شد. آندری زاوادا در دوران مدرسه به مطالعه فیزیک پرداخت و در رشته فیزیک و ژئو فیزیک مدرک مهندسی را کسب کرد. او حد فاصل سال های 1955 تا 1993 در آکادمی علوم لهستان مشغول به کار بود. زاوادا سرپرستی به معنای واقعی و رهبری کارکشته بود.

در سال 1959 آندری زاوادا اولین صعود زمستانی خط الراس کوهستان تاتراس در مرز اسلواکی و لهستان را در 19 روز با موفقیت انجام داد. کوهستان تاتراس که بلند ترین قله آن 2655 متر ارتفاع دارد مجموعه ای از چند قله و از نقاط مهم کوهنوردی در کشور لهستان است. بسیاری از نوابغ کوهنورد لهستان که بعدها به “جنگجویان یخی” شهره شدند در همین کوهستان کوهنوردی جدی خود را آغاز و رشد کردند. آندری زاوادا برای شناخت توان فنی و بدنی کوهنوردان جوان همیشه از آنها می پرسید که در کوهستان تاتراس چه برنامه هایی انجام دادید تا توان فنی و بدنی آن ها را تخمین بزند.

این مرد سرسخت لهستانی در سال 1959 سرپرست تیم لهستانی برای صعود قله “کنیانگ چش” بود. کنیانگ چش هشتمین کوه مرتفع پاکستان و بیست و یکمین کوه مرتفع دنیا به ارتفاع 7852متر است که در این اکسپدیشن برای نخستین بار صعود شد. آندری زاوادا یکی از صعود کنندگان این کوه بود.

در سال 1973 زاوادا به همراه تادوش پیتروفسکی اولین صعود زمستانی کوه نوشاخ را انجام دادند. این کوه به ارتفاع 7492متر تا آن زمان اولین کوه هفت هزاری و بالاترین ارتفاعی بود که کوهنوردانی در زمستان به قله آن رسیدند.

او در سال 1974 به همراه آندری هنریخ تا ارتفاع 8250 متری کوه لوتسه در زمستان صعود کرد. آنها اولین انسان های تاریخ بودند که موفق به لمس ارتفاع 8000 متر در زمستان شدند.

سال 1980 زاوادا سرپرستی یکی از به یادماندنی ترین اکسپدیشن های تاریخ کوهنوردی جهان را بر عهده داشت. در جریان این صعود کریستف ویلیچکی و لزک سیچی موفق به صعود مرتفع ترین نقطه جهان، قله اورست در زمستان شدند. اورست اولین کوه هشت هزارمتری بود که در زمستان صعود شد.

جنگجویان یخی همچنان به سرپرستی آندری زاوادا به جدال با برف و یخ پرداختند. در سال 1985 او سرپرست اکسپدیشن زمستانی کوه چوآیو بود. در جریان این صعود موفق، کوه چوآیو برای اولین بار در زمستان توسط ماچیچ باربکا و ماچیچ پاویلکوفسکی صعود شد. این صعود تنها صعود یک هشت هزاری در زمستان است که با گشایش مسیر جدید همراه بود.

آندری زاوادا رهبر و سرپرست مهم ترین اکسپدیشن های تاریخ کوهنوردی

کوهنورد و سرپرست نام دار جهان ؛ آندری زاوادا

در سال 1988 سه گانه ی سرپرستی زاوادا در زمستان هشت هزاری ها با سرپرستی اکسپدیشن لوتسه و صعود موفق کریستف ویلیچکی به این کوه، کامل شد.

آندری زاوادا عضو افتخاری آلپاین کلاب بریتانیا و عضو افتخاری GHM فرانسه است. رهبر و سرپرست دوران طلایی کوهنوردی لهستان و جهان در سال 2000 در سن 72 سالگی دیده از جهان فروبست.

 

منبع: ویکیپدیا

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است

ابَر کوه های سامانه خورشیدی

نویسنده: مسعود فرح بخش

زمانی که کوه اورست به عنوان بام دنیا شناخته شد مردم صعود به آن را غیرممکن می دانستند. از اواخر قرن نوزدهم زمزمه های صعود به بام جهان شکل گرفت تا اینکه سرانجام در نیمه قرن بیستم این غیر ممکن، ممکن شد. بعد از این انقلاب کوهنوردی هر روز حد و مرزهای کوهنوردی شکسته شد و هر غیرممکنی که بود به سرانجام رسید. قطعا در طی چند دهه آینده هیچ غیرممکنی در کوهنوردی دنیا وجود نخواهد داشت.
حس ماجراجویی انسان همواره دلیلی بوده برای پیشرفت و امروز این حس ماجراجویی نگاهی فراتر از مرزهای کره زمین دارد. کوهنوردی در کرات دیگر چیزی است که امروز غیرممکن بنظر می رسد درست مانند صعود به اورست در قرن های گذشته! اما شاید در چندقرن آینده چنین تیتری را در روزنامه های آن زمان شاهد باشیم:

“کوهنوردی از کره زمین به بام مریخ صعود کرد”

بله مریخ جایی که هنوز بشر سطح آن را لمس نکرده است اما صعود به ارتفاعات مریخ و به خصوص بام مریخ قطعا برای هر کوهنوردی وسوسه کننده است چرا که ارتفاع “کوه المپوس” از بلندترین ارتفاعات زمین بسیار بلندتر است.
کوه غول پیکر و آتشفشانی المپوس در مریخ 22000 متر ارتفاع دارد اما چون در سطح مریخ آب وجود ندارد مبنای اندازه گیری ارتفاع، ریشه کوه محسوب می شود و این مقیاس متفاوت با چیزی است که ما برای زمین می شناسیم. هرچند این کوه برای صعود بسیار مرتفع است اما نیروی گرانش کمتر در مریخ شاید کمکی باشد به کوهنوردان برای صعود آسان تر چراکه یک کوله پشتی 25 کیلوگرمی در مریخ فقط 9 کیلوگرم وزن خواهد داشت!
اگر مقیاس ارتفاع سنجی از ریشه کوه را وارد زمین کنیم یا به عبارت ساده تر اگر تمام آب های کره زمین خشک شوند آن گاه “کوه مائو ناکی” در هاوایی با 10200 متر ارتفاع مرتفع ترین نقطه زمین است( این کوه 4195متر ارتفاع از سطح آب های آزاد دارد) و کوه اورست فقط 4900 متر ارتفاع خواهد داشت.
اگر حس ماجراجویی در کوهنوردان قرن های بعد همچنان قوی باشد قطعا به سمت “کوه ری سیلوا” در سیارک وستا خواهند رفت.
در سال 2011 کوه ری سیلوا در سیارک وستا که دومین جرم بزرگ در کمربند سیارکی سامانه خورشیدی است با ارتفاعی حدود 23000 متر، مرتفع ترین کوه سامانه خورشیدی شناخته شد. این کوه در مرکز یک دهانه ی برخوردی واقع شده است.

عکس: کوه المپوس مریخ توسط مریخ نورد وایکینگ 1 در سال 1976

منبع: ویکیپدیا

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام “وبسایت بام ایران ، 5610متر” مجاز است

سقوط به اعماق k2

نویسنده: مسعود فرح بخش

در 10 ژوئیه 1986 کوهنورد نامدار لهستانی “تادوش پیتروفسکی” (Tadeusz Piotrowski)  بعد از صعود قله k2 و در حین فرود بر اثر سقوط جان خود را از دست داد. او که در هنگام مرگ 46 سال سن داشت یکی از بهترین کوهنوردان تاریخ کوهنوردی است.
شاید بتوان صعود زمستانی نوشاخ افغانستان به ارتفاع 7492 متر در سال 1973 به همره آندری زاوادا را شاخص ترین کار کوهنوردی پیتروفسکی و یکی از کارهای شاخص دنیای کوهنوردی نام برد. در آن سال نوشاخ اولین قله هفت هزار متری و بلندترین قله جهان بود که در زمستان صعود شد. صعودی که هرگز در تاریخ کوهنوردی تکرار نشد!
بسیاری صعودهای زمستانی دیگر در آلپ و صعود قلل تیریچ میر و راکاپوشی از دیگر صعودهای مهم پیتروفسکی بود.
در سال 1986 پیتروفسکی در حین اجرای برنامه ای جان خود را از دست داد که نه تنها شاخص ترین برنامه کوهنوردی او بود بلکه تا به امروز از آن اکسپدیشن به عنوان یکی از به یادماندنی ترین صعودهای همه دوران های کوهنوردی یاد می شود.
در 8 ژوئیه 1986 پیتروفسکی به همراه همنورد نام آشنایش یرزی کوکوچکا موفق به صعود کوه سرسخت k2 از مسیر بسیار دشوار و بسیار خطرناک دیواره جنوبی این کوه شد. مسیری که به “مسیر لهستانی ها” در k2 مشهور شد و رینهولد مسنر کوهنورد مشهور دنیا از آن به عنوان “مسیر خودکشی” یاد کرد. این صعود نفس گیر نه تنها هرگز در تاریخ کوهنوردی دنیا تکرار نشد بلکه حتی هیچ کوهنورد دیگری بر روی این مسیر مجدد تلاش نکرد.

نابغه های کوهنوردی دنیا

تادوش پیتروفسکی(چپ) و یرزی کوکوچکا(راست)

دو روز بعد از لمس قله k2، پیتروفسکی و کوکوچکا در حال فرود از یال آبروزی بودند که ناگهان در ارتفاع 7900 متری کرامپون ها یا همان یخ شکن های کفش پیتروفسکی از پایش جدا می شود و این نابغه کوهنوردی برای همیشه در اعماق کوه k2 آرام می گیرد.

پیتروفسکی در طول دوران حیاتش برای دستاوردهای ورزشی اش 4 بار بالاترین مدال ورزشی کشور لهستان را کسب کرد.

 

منبع: ویکیپدیا

 

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است

دماوند را رها کنید…

نویسنده: مسعود فرح بخش

 

بام ایران، دیو سپید، کوه کوه ها، نماد سرزمین ایران، نماد صلابت و ایستادگی یک قوم، مقصد نهایی کوهنوردان ایران، شکوه یخچال ها، دره و رودها، جایی که زمین به آسمان گره می خورد…

همه این ها توصیف هایی از یک نام هستند نامی به طولانی تاریخ سرزمین پارس، نامی به بزرگی دشت های فلات ایران، نامی به بلندای دماوند، دیو سپید دل در آتشِ پای در بند، نامی که برای این مردم فراتر از یک کوه است. دماوند این پدرِ پیرِ سرزمین ایران که هزاران سال است سایه‌اش را بر این سرزمین گسترانده است.

 

بلندترین کوه آتشفشانی آسیا و این پدر پیر سرزمینمان این روزها حال و روز خوشی ندارد. انواع نامهربانی‌‌ها و بد رفتاری هایی که در این سال‌ها در حق این کوه شده باعث وخامت اوضاع زیست محیطی کوه دماوند شده است. اما اخیرا جدای از اوضاع نابسامان دماوند، عده ای سودجو در حال ماهیگیری از این آب گل آلود هستند. سودجویانی که با دست اندازی بر این کوهِ سرمایه ملیِ کشور که متعلق به همه‌ی مردم است در اقدامی خودسر و خلاف قانون اقدام به ایجاد سدی برای عبور و مرور کوهنوردان کردند. سدی که به راه‌بند دماوند در ابتدای جاده خاکی جبهه جنوبی کوه دماوند معروف است. راه‌بندی که همه توضیحات و توصیفات توسعه پایدار را نقض کرده و راه را برای توسعه‌ی جیب افرادی محدود باز کرده است. راه‌بندی غیر قانونی که توسط شهرداری رینه در آن نقطه ایجاد شده و به شکل غیر قانونی اقدام به اخذ ورودی به مبلغ 15000 تومان می‌کند. مبلغی که تا به امروز مشخص نیست در کجا و چگونه خرج شده و چه نفع و سودی به حال کوهنوردان و محیط زیست دماوند داشته است. نکته جالب این‌که همین شهرداری رینه در حالی به بهانه های مختلف از جمله انتقال زباله کوهنوردان به پایین دست این مبالغ را از کوهنوردان اخذ می کند که خود زباله‌های شهر رینه را در اقدامی غیرقانونی دیگر در کوهپایه های این سرمایه ملی کشور رها می‌کند.

راهبند غیرقانونی دماوند

اخذ ورودی 15000 تومانی در مکانی با اسم کوهستان پارک قله دماوند!

photo_۲۰۱۷-۰۷-۰۸_۱۳-۳۳-۱۸

در کنار این باید مبلغ 200 هزار تومانی رفت و برگشت از ابتدای جاده خاکی تا گوسفندسرا را که فقط خودرو‌های محلی مشخص اجازه عبور و مرور را دارند اضافه کرد و اگر در این مافیا قیمت بالا و غیرمنصفانه قاطرهای دماوند برای حمل بار به بارگاه سوم را لحاظ کنید متوجه خواهید شد که امروز صعود به بام ایران هزینه ای گزاف برای قشر کوهنورد دارد. هزینه ای که اگر صرف حفظ محیط زیست و منجر به توسعه‌ای پایدار با یک بازی دو سر برد می‌شد جای گله نبود اما این هزینه ها امروز فقط منجر به توسعه‌ی جیب عده ای مشخص شده است.

 

شاید اگر امروز آرش کمانگیر در جمع ما بود بر اثر هزینه های زیاد، غیرمنطقی و غیرقانونی کوهنوردی در دماوند قید صعود به بام ایران را می‌زد و تیرش را از کوه دیگری از چله کمان رها می کرد تا به گسترش و چاق شدن این مافیا کمک نکرده باشد.

 

امروز جامعه کوهنوردی کشور فقط یک خواسته مشخص از شهرداری رینه دارد و آن اینکه با پایان دادن به اقدامات غیر قانونی خود دماوند را رها کند تا این سرمایه ملی کشور که براساس مصوبه 221 شورای عالی محیط زیست در 21 خرداد 1381 به عنوان نخستین اثرطبیعی ملی کشور و جز مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست و در سی اُم تیر 1387 در فهرست آثار ملی و تحت حفاظت و اداره‌ی دولت و در عین حال نامزد اصلی ایران برای دومین اثر طبیعی جهانی جهت ثبت در میراث طبیعی یونسکو است توسط افرادی دل‌سوز و کاردان ادراه شود.

 

امروز خواسته‌ی کوهنوردان #نه_به_راهبند_دماوند است…

#نه_به_راهبند_دماوند

 

عکس ها از کانال تلگرامی امین معین (گرین مانت)

 

استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است

جهانگردی با طعم کوهنوردی ؛ کریستین استانگل

ماشین سوئیسی در هیمالیا خاموش شد

یتی ؛ افسانه ای در کوه های هیمالیا

هرمی درخشان در رشته کوه راکی