نوشته‌ها
بام ایران
مرتفع ترین کوه های جهان در پنج قرن گذشته
نویسنده و مترجم: مسعود فرح بخش
آغاز قرن شانزدهم شروع عصر جدیدی برای انسان کاوشگر بود. عصری که در تاریخ جهان به “عصر کاوش” مشهور است. در این دوره اروپائیان با ساخت کشتی های اقیانوس پیما برای کشف و دسترسی به منابع درآمدی جدید شروع به سفر به اقصی نقاط مختلف دنیا کردند و اقیانوس های زمین را درنوردیدند.
در این سفرها کوه ها به جهت ایجاد مناظر بی بدیل، بلندی و دور از دسترس بودن همواره مورد توجه جهانگردان بودند. اینکه قبل از عصر کاوش بشر، چه کوهی لقب بام دنیا را داشت و به عنوان بلندترین کوه دنیا شناخته می شد چندان مشخص نیست. کوه المپوس در یونان شاید در دوران باستان بلندترین کوه شناخته شده دنیا بود. البته دماوند نیز رقیبی جدی برای این کوه بود و تلاش های مستند کوهنوردی در بیش از هزار سال پیش بر روی این کوه گواه این موضوع است که دماوند کوهی مرتفع و مورد توجه اندک جهانگردان آن دوران بود.
در عصر کاوش و با رسیدن جهانگردان اروپایی به آمریکای جنوبی کوهی که بیش از بقیه جلب توجه کرد، کوه شیمبرازو در اکوادور بود.
این کوه که 6263 متر ارتفاع دارد از اوایل قرن شانزدهم تا اواخر قرن هجدهم در بسیاری از نوشته ها به عنوان مرتفع ترین کوه جهان شناخته شد. شیمبرازو که اکنون حتی در فهرست صد کوه مرتفع جهان نیز جایگاهی ندارد یک ویژگی منحصر به فرد دارد که آنرا از همه کوه های زمین متمایز می کند. به دلیل قرار گیری این کوه در نزدیکی مدار استوا بیشترین فاصله از مرکز کره زمین را دارد.
نقاشی ثبت شده در سال 1806 که دانشمند بزرگ آلمانی آلکساندر فن هومبولت را در پس زمینه ای از کوه شیمبرازو به تصویر کشیده است
برجستگی بالای این کوه نسبت به زمین های اطراف و تخمین آن به عنوان بام جهان سبب شد کوهنوردان اروپایی در قرن هفده و هجده تلاش هایی را برای رسیدن به قله این کوه آغاز کنند. اولین انسان های تاریخ که به ارتفاعی بالای 6000 متر صعود کردند کوهنوردانی بودند که بر روی کوه شیمبرازو تلاش می کردند.
در اوایل قرن نوزدهم و زمانی که هنوز درهای سرزمین نپال به روی جهانگردان بسته بود کوه ناندا دوی (nanda devi) در هندوستان بلندترین کوه دنیا قلمداد شد. این کوه 7816متری اکنون دومین کوه مرتفع هندوستان و هجدهمین کوه مرتفع دنیا است.
با ورود جهانگردان به نپال، کوه 8167 متری دائولاگیری به کاوشگران رخ نشان داد. این کوه مرتفع در حدفاصل سال های 1808 تا 1847 در منابع آن دوران مرتفع ترین کوه دنیا بود. دائولاگیری هم اکنون هفتمین قله رفیع دنیا است.
در سال 1847 و زمانیکه کوه مرتفع کانگجن چونگا برای اولین بار در مقابل دیدگان جهانگردان اروپایی قرار گرفت، بعنوان مرتفع ترین قله جهان شناخته شد. اما لقب بام دنیا فقط پنج سال برای این کوه 8586متری که هم اکنون سومین غول هشت هزاری ها است، دوام داشت.
در سال 1852 کوه ساگاراماتها که چند سال قبل توسط کلنل سر جورج اورست نقشه برداری شد با تائید انجمن سلطنتی جغرافیای بریتانیا به عنوان بلندترین کوه جهان شناخته و به پاس تلاش های ارزشمند سر جورج اورست به نام او نامگذاری شد.
در جریان سفر اکتشافی نظامیان بریتانیا به تبت کاپیتان ویلیام هایمن این عکس را از کوه اورست ثبت کرد. این قدیمی ترین عکس موجود از کوه اورست است
این اندازه گیری مجددا در سال 1856 تائید شد تا کوه اورست این غول زیبای سیاره زمین از آن سال با افتخار قطب سوم زمین و بلندترین کوه دنیا باشد.
استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است
دماوند را رها کنید…
نویسنده: مسعود فرح بخش
بام ایران، دیو سپید، کوه کوه ها، نماد سرزمین ایران، نماد صلابت و ایستادگی یک قوم، مقصد نهایی کوهنوردان ایران، شکوه یخچال ها، دره و رودها، جایی که زمین به آسمان گره می خورد…
همه این ها توصیف هایی از یک نام هستند نامی به طولانی تاریخ سرزمین پارس، نامی به بزرگی دشت های فلات ایران، نامی به بلندای دماوند، دیو سپید دل در آتشِ پای در بند، نامی که برای این مردم فراتر از یک کوه است. دماوند این پدرِ پیرِ سرزمین ایران که هزاران سال است سایه‌اش را بر این سرزمین گسترانده است.
بلندترین کوه آتشفشانی آسیا و این پدر پیر سرزمینمان این روزها حال و روز خوشی ندارد. انواع نامهربانی‌‌ها و بد رفتاری هایی که در این سالها در حق این کوه شده باعث وخامت اوضاع زیست محیطی کوه دماوند شده است. اما اخیرا جدای از اوضاع نابسامان دماوند، عده ای سودجو در حال ماهیگیری از این آب گل آلود هستند. سودجویانی که با دست اندازی بر این کوهِ سرمایه ملیِ کشور که متعلق به همه‌ی مردم است در اقدامی خودسر و خلاف قانون اقدام به ایجاد سدی برای عبور و مرور کوهنوردان کردند. سدی که به راهبند دماوند در ابتدای جاده خاکی جبهه جنوبی کوه دماوند معروف است. راه‌بندی که همه توضیحات و توصیفات توسعه پایدار را نقض کرده و راه را برای توسعه‌ی جیب افرادی محدود باز کرده است. راه‌بندی غیر قانونی که توسط شهرداری رینه در آن نقطه ایجاد شده و به شکل غیر قانونی اقدام به اخذ ورودی به مبلغ 15000 تومان می‌کند. مبلغی که تا به امروز مشخص نیست در کجا و چگونه خرج شده و چه نفع و سودی به حال کوهنوردان و محیط زیست دماوند داشته است. نکته جالب اینکه همین شهرداری رینه در حالی به بهانه های مختلف از جمله انتقال زباله کوهنوردان به پایین دست این مبالغ را از کوهنوردان اخذ می کند که خود زباله‌های شهر رینه را در اقدامی غیرقانونی دیگر در کوهپایه های این سرمایه ملی کشور رها می‌کند.
اخذ ورودی 15000 تومانی در مکانی با اسم کوهستان پارک قله دماوند!
در کنار این باید مبلغ 200 هزار تومانی رفت و برگشت از ابتدای جاده خاکی تا گوسفندسرا را که فقط خودرو‌های محلی مشخص اجازه عبور و مرور را دارند اضافه کرد و اگر در این مافیا قیمت بالا و غیرمنصفانه قاطرهای دماوند برای حمل بار به بارگاه سوم را لحاظ کنید متوجه خواهید شد که امروز صعود به بام ایران هزینه ای گزاف برای قشر کوهنورد دارد. هزینه ای که اگر صرف حفظ محیط زیست و منجر به توسعه‌ای پایدار با یک بازی دو سر برد می‌شد جای گله نبود اما این هزینه ها امروز فقط منجر به توسعه‌ی جیب عده ای مشخص شده است.
شاید اگر امروز آرش کمانگیر در جمع ما بود بر اثر هزینه های زیاد، غیرمنطقی و غیرقانونی کوهنوردی در دماوند قید صعود به بام ایران را می‌زد و تیرش را از کوه دیگری از چله کمان رها می کرد تا به گسترش و چاق شدن این مافیا کمک نکرده باشد.
امروز جامعه کوهنوردی کشور فقط یک خواسته مشخص از شهرداری رینه دارد و آن اینکه با پایان دادن به اقدامات غیر قانونی خود دماوند را رها کند تا این سرمایه ملی کشور که براساس مصوبه 221 شورای عالی محیط زیست در 21 خرداد 1381 به عنوان نخستین اثرطبیعی ملی کشور و جز مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست و در سی اُم تیر 1387 در فهرست آثار ملی و تحت حفاظت و اداره‌ی دولت و در عین حال نامزد اصلی ایران برای دومین اثر طبیعی جهانی جهت ثبت در میراث طبیعی یونسکو است توسط افرادی دل‌سوز و کاردان ادراه شود.
امروز خواسته‌ی کوهنوردان #نه_به_راهبند_دماوند است…
#نه_به_راهبند_دماوند
عکس ها از کانال تلگرامی امین معین (گرین مانت)
استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است
تیریچ میر ؛ مرتفع ترین نقطه فلات بزرگ ایران
نویسنده و مترجم: مسعود فرح بخش
در نگاهی اجمالی به گستره ی پهناور سرزمین ایران ، به فلات بزرگ و مهم ایران می رسیم. بخش عمده ای از جغرافیای سیاسی ایران داخل فلات ایران است. فلات ها سرزمین های مرتفعی هستند که از دشت های پهن و تخت اطراف خود به راحتی قابل تشخیص می باشند.
فلات ایران توسط چین خوردگی صفحات زمین در دوره سوم زمین شناسی شکل گرفته است. این فلات از شمال به سواحل دریای کاسپین و ارتفاعات البرز ، از غرب به رشته کوه زاگرس ، از جنوب به سلسله جبال بارز و از شرق به رشته کوه هندوکش محدود می شود. میانگین ارتفاع در این فلات 1200 متر و وسعت آن حدود 2600000 کیلومتر مربع است.
فلات ایران در طول تاریخ به لحاظ سیاسی دچار تغییر و تحولات زیادی شد و هم اکنون بخشی از این فلات خارج از خاک سیاسی کشور ایران است. 90 % خاک کشور ایران درون فلات بزرگ ایران و 63 % مساحت این فلات در کشور ایران است. این یعنی 37 % از مساحت فلات بزرگ ایران خارج از خاک ایران و در کشورهای افغانستان ، پاکستان ، آذربایجان و ارمنستان است. فلات بزرگ ایران مشرف به فلات بزرگ و مرتفع تبت است.
یکی از شاخص ترین ارتفاعات فلات بزرگ ایران کوه دماوند با 5610 متر ارتفاع است اما دماوند مرتفع ترین نقطه فلات ایران در داخل جغرافیای سیاسی ایران است و در واقع مرتفع ترین نقطه این فلات نیست.
نمای کلی از فلات بزرگ ایران
بلندترین نقطه فلات ایران زمین ، کوه تیریچ میر در رشته کوه هندوکش به ارتفاع 7708 متر است. تیریچ میر مرتفع ترین نقطه دنیا خارج از فلات تبت و رشته کوه هیمالیا – قراقروم است.
تیریچ میر به زبان محلی به معنی کوه تاریکی یا امیر تاریکی است و دلیل آن سایه ای است که همواره توسط کوه بر روی مردمان کوهپایه نشین گسترده می شود. تیریچ میر مجموعه ای از یازده قله با یازده مسیر مختلف است.
قله اصلی اولین بار در سال 1959 توسط گروه اعزامی نروژ صعود شد. قله شرقی تیریچ میر به ارتفاع 7692 متر در سال 1965 و باز هم به وسیله تیمی از نروژ صعود شد. تیریچ میر غربی II با 7500 متر ارتفاع در 1974 توسط ایتالیایی ها و تیریچ میر غربی I با 7487 متر در سال 1967 توسط کوهنوردان جمهوری چک صعود شد. تیریچ میر غربی III با 7400 متر و تیریچ میر کوچک با 6550 متر از دیگر قلل این منطقه هستند که توسط کوهنوردان در سال های دهه 60 و 70 صعود شدند. سایر قلل تیریچ میر هنوز نام گذاری نشده اند. برای رسیدن به قله اصلی باید وارد کمپ اصلی “بابو” در ارتفاع 4724 متری شد.
تا کنون هیچ کوهنوردی ایرانی موفق به ایستادن بر بلندترین نقطه ی فلات ایران زمین نشده است.
منبع:
استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است
دماوند است دیگر …
نویسنده: مسعود فرح بخش
دماوند است دیگر …
دماوند نه تنها میراثی ارزشمند برای ایرانیان است بلکه میراث جهانی برای کوهنوردیست
دماوند به جهت اینکه شاخص ترین کوه خاورمیانه است از دیرباز مورد توجه افراد مختلفی قرار گرفت.
شاید بتوان گفت تاریخ کوهنوردی جدی در جهان با دماوند شروع می شود. بیش از هزار سال پیش ابودلف جغرافی دان عرب بر روی دماوند تلاش کرد.
همینطور ناصر خسرو نیز در سفرنامه اش قله ی کوه را از جانب عده ای که به آن رسیده اند توصیف می کند
تلاش های جدی و مستندی در اواخر قرن هجدهم بر روی دماوند انجام شد که در تاریخ کوهنوردی جهان بی نظیر است. شاید تنها کوهی که از این نظر قابل مقایسه با دماوند است، کوه مون بلان در آلپ است . اما به جهت اینکه ارتفاع مون بلان حدود هشتصد متر کوتاه تر از دماوند است ، ارزشمندی تلاش بر روی دماوند را دوچندان می کند.
اما به جرات می توان گفت تاریخ کوهنوردی زمستانی در دنیا با دماوند شروع می شود.
ژاک دمورگان فرانسوی که در اواسط قرن نوزدهم با امکانات آن سالها تا ارتفاع بالای پنج هزار متری دماوند در زمستان صعود کرد که بی شک تلاشی ارزشمند در تاریخ کوهنوردی جهان است.
دماوند است دیگر ….
دماوند فقط یک یک کوه نیست
دماوند قسمت مهمی از تاریخچه کوهنوردی دنیا را در دل خود دارد
دماوند نماد سرزمین کهن ایران است
دماوند نماد باور ، صلابت و ایستادگی یک قوم است
حفظ و نگه داری از این میراث ارزشمند وظیفه همه ماست.
دیو سپید پای در بند ، عکس از مسعود فرح بخش