محیط زیست کوهستان، مصرف گرایی و حضور انسان
نویسنده: مسعود فرح بخش
روش منسوخ دامداری سنتی از عوامل تخریب گسترده محیط های طبیعی به ویژه مراتع بسیار ارزشمند در کوهستان است. یکی از آثار این تخریب ها که بخش بزرگی از آن به دلیل وجود تعداد بسیار زیاد و خارج از کنترل دام در این مراتع است، وقوع سیلاب های مخرب در نقاط کوهستانی است. سیلاب هایی که هر ساله تعدادشان در حال فزونی است و خسارت مالی و جانی بیشتری از خود بر جای می گذارند. حتی برخی سیلاب ها در 40 سال اخیر در نقاطی گزارش شده که هرگز سابقه ای از وقوع سیلاب در طول تاریخ در آن نقاط ثبت نشده بود. اما چرا؟ جواب ساده است. مصرف گرایی بیش از حد ما ایرانیان ارتباطی مستقیم با این تخریب ها دارد پس تا زمانی که در ابتدا سبک زندگی خود را تغییر ندهیم، تا زمانی که بی حساب و کتاب مصرف کنیم و دور بریزیم حتی اگر پسماند این مصرف را به اصولی ترین شکل ممکن تفکیک کنیم، نمی توانیم خود را دوستدار و دغدغه مند محیط زیست بنامیم!
تخریب مراتع کوهستانی توسط حضور انواع دام
از اهمیت مراتع برای انسان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. جذب روان آب های سطحی و انتقال آنها به سفرهای آب زیر زمینی
2. حفظ پویایی خاک و جلوگیری از فرسایش خاک و هجوم ریزگردها
3. کنترل سیلاب ها و بهمن های مخرب با تثبیت خاک
4. اکسیژن رسانی و تصفیه هوا
5. حفظ زیبایی بصری کوهستان
و…
عمده ترین عوامل تخریب مراتع نیز توسط انسان است که شامل موارد زیر است:
1. چرای بی رویه و بدون منطق دام
2. لگد کوب کردن و گسترش پاکوب ها توسط کوهنوردان، دوچرخه سواران، موتورها و خودروها دو دفرانسیل که هر یک خود را مالک کوهستان می دانیم و بیحساب و کتاب در گروه های بزرگ بی وقفه و در هفته های متوالی از یک مسیر و در یک سری کوه محدود وارد می شویم.
3. آتش سوزی ها یا حریق گسترده که در اغلب موارد عاملی انسانی دارند
از معدود مراتع پویا با پوشش گیاهی مناسب و خاک حاصل خیر عدم حضور دام و عدم فعالیت های انسانی در ارتفاع حدود 3000 متر در البرز مرکزی
اما آیا تخریب مراتع فقط به وجود دام و نیاز نامحدود انسان به گوشت قرمز محدود می شود؟ در انتها خدمت برخی دوستانی که خود را به خواب زدند هم باید عرض کنم که فرسایش خاک و نابودی مراتع نه فقط به دام بلکه به حضور انسان به اشکال مختلف هم مرتبط است. قطعا حضورهای خارج از کنترل، پشت سر هم، صعودهای سراسری و در تعداد بالا، صعودهای هرهفته از یک مسیر و در یک کوه، ورود بدون نظارت کوهنوردان و وسایل نقلیه و مواردی مشابه فرایند اینگونه تخریب ها را تسریع خواهد کرد.
این طناب را از هر سمتی دست بگیریم سر دیگر به خودمان متصل می شود، پس از خودمان شروع کنیم و برای حفظ کوهستان نیمه جان کشورمان کمی بیشتر فکر و مسئولانه تر رفتار کنیم.
استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است
