یرزی کوکوچکا ؛ نابغه ای تکرار نشدنی
نویسنده: مسعود فرح بخش
در 24 مارس سال 1948 در شهر کاتویک در خانواده ی فقیر لهستانی پسری به دنیا آمد که بعدها فصل نوینی در تاریخ کوهنوردی گشود.
“یرزی کوکوچکا” که دوستانش او را یورک(yorek) صدا می کردند بدون شک بهترین کوهنورد تمام تاریخ می باشد. زمانی که او پا به سرزمین ناشناخته ها در هیمالیا و قراقروم گذاشت کوه ها یکی پس از دیگری برای او سر تعظیم فرود آوردند.
کوکوچکا به قدری قدرتمند و نابغه بود که هر کوهی را اراده می کرد از آن بالا می رفت. او نه تنها به صعود از مسیرهای نرمال اعتقادی نداشت بلکه به صعود در فصل عادی نیز اعتقاد نداشت . همه ای اینها از کوکوچکا افسانه ای رقم زد ، افسانه ای که هنوز بعد از سال ها کسی به نزدیکی افتخارات او هم نرسیده است.
بسیاری از کارهایی که او انجام داده برای اولین بار و آخرین بار بوده و قبل و بعد از او هیچ کوهنورد دیگری به فکر انجام آنها هم نرفت.
در 18 سپتامبر 1987 او بعد از رینهولد مسنر دومین شخصی شد که همه قلل هشت هزاری را صعود کرد. همچنین کوکوچکا اولین کوهنوردی می باشد که 4 قله هشت هزار متری را در زمستان صعود کرده است. برخی صعود های او در هشت هزاری ها برای همیشه تاریخ ساز شدند. صعود او به K2 از مسیر جدید که به مسیر لهستانی ها معروف شد هرگز در تاریخ کوهنوردی تکرار نشد و این تنها یکی از کارهای شاخص او بود.
او به جز اورست تمامی قله ها را بدون استفاده از کپسول اکسیژن صعود کرد.
کوکوچکا در لهستان به سختی کار می کرد و تامین هزینه و مخارج صعودهایش بسیار مشکل داشت. او از اینکه مجبور بود سخت کار کند اما رینهولد مسنر بدون هیچ دغدغه مالی مشغول تمریناتش بود و به فتوحاتش ادامه می داد؛ ناراحت بود.
یکی دیگر از کارهای کوکوچکا که او را از سایر کوهنوردان متمایز می کند صعود او به هر 14 قله هشت هزاری در زمان باور نکردنی 7 سال و 11 ماه و 14 روز است.
همینطور کوکوچکا تنها کوهنوردی در دنیا می باشد که توانسه دو قله ی هشت هزاری را در یک فصل و در یک زمستان صعود کند.
حاصل تلاش های کوکوچکا در هیمالیا و قراقروم گشایش 10 مسیر جدید و 4 صعود زمستانی می باشد.
کارنامه پر افتخار کوکوچکا در هشت هزاری ها:
1979 – لوتسه – مسیر نرمال
1980 – اورست – مسیر جدید
1981 – ماکالو – مسیر جدید ، شیوه آلپی ، سولو و انفرادی
1982 – برودپیک – مسیر نرمال – شیوه آلپی
1983 – گاشربروم 2 – مسیر جدید – شیوه آلپی
1983 – گاشربروم 1 – مسیر جدید – شیوه آلپی
1984 – برودپیک – مسیر جدید – تراورس قله شمالی ، مرکزی و قله اصلی – شیوه آلپی
1985 – داهولاگری – مسیر نرمال – صعود زمستانی
1985 – چوآیو – مسیر جدید – صعود زمستانی
1985 – نانگاپاربات – مسیرجدید
1986 – کانچن جونگا – مسیر نرمال – صعود زمستانی
1986 – k2 – مسیر جدید
1986 – ماناسلو – مسیر جدید – شیوه آلپی
1987 – آناپورنا – مسیر نرمال – صعود زمستانی
1987 – شیشاپانگما – مسیر جدید – شیوه آلپی – فرود با اسکی
1988 – آناپورنا – مسیر جدید – شیوه آلپی
کوه لوتسه تنها کوهی بود که کوکوچکا از مسیر نرمال در فصلی غیر زمستان صعود کرد. بنابراین او تصمیم که شاهکار خودش را کامل کند. در سال 1989 بار دیگر به هیمالیا برگشت و این بار دیواره مخوف جنوبی لوتسه را هدف گرفت.
او در کاتماندو طناب انفرادی 6 میلیمتر دست دومی را از تیم های کوهنوردی که آنجا بودند خریداری کرد. در ارتفاع 8200 متری دیواره جنوبی لوتسه در طول آخر مسیری که در آن روز قصد صعود داشت ، چند متر آخر را با همان طناب انفرادی صعود کرد و ناگهان طناب مستعمل پاره شد.
کوکوچکا چندین متر سقوط کرد و دنیا یکی از بهترین کوهنوردانش را برای همیشه از دست داد تا داستان های او و فتوحاتش مانند افسانه های قدیمی نسل به نسل بین کوهنوردان رد و بدل شود.
داستان یکی از بهترین کوهنوردان تمام دوران در کوهی که از آن شروع کرده بود ، به پایان رسید.
دیواره جنوبی لوتسه بعد از آن هرگز صعود نشد و شاید هیچ وقت دیگر هم صعود نشود.
یادبود یرزی کوکوچکا در کمپ اصلی اورست با دورنمایی از کوه لوتسه
جمله ی معروفی از رینهولد مسنر در مورد کوکوچکا وجود دارد:
“درسته که من اولین هستم اما بدون شک تو بهترینی”
شاید در واقعیت مسنر چنین جمله را به کار نبرده باشد اما حتی اگر چنین هم باشد ، بی شک کوکوچکا افسانه ایست تکرار نشدنی و کوهنوردیست بزرگ
