نویسنده: مسعود فرح بخش

غارها ، حفره هایی هستند که به دلایل مختلف در دل کوهستان و زمین شکل می گیرند. پیدایش غارها علل مختلفی دارد اما مهم ترین علت پیدایش غار که در نتیجه آن تشکیل مهم ترین غارهای شناخته شده دنیا است ، انحلال سنگ های آهکی در آب و در طی میلیون ها سال است. گاهی این حفره ها به صورت یک حفره و دالان کوچک و گاهی تلفیقی از تالارها و دالان های پیچ در پیچ در زمین است که برخی به شکل افقی ، برخی عمودی و برخی نیز تلفیقی از این دو حالت در دل زمین در طی میلیون ها سال شکل می گیرند.

هر غاری دارای طول و عمق خاص خود است ، طول غار به میزان مسافت غار از ابتدای دهانه تا آخرین نقطه غار است. عمق غار به اختلاف ارتفاع بین دهانه غار و آخرین نقطه غار گفته می شود که مختص به غارهای عمودی می باشد. برخی غارها به حدی تنگ هستند که فقط برای عبور یک انسان جا دارند و برخی چنان بزرگ هستند که ساختمان های بزرگ زمین درون آنها جا می شود. اما به طور کل غارهای عمودی و عمیق دنیا تلفیقی از دالان های بزرگ و تنگ ، معابر سخت و آسان ، چاه های بزرگ و کوچک و انشعابات مختلف هستند.

غارها برخلاف کوه ها که بر روی زمین کاملا مشخص و متمایز هستند ، چندان مشخص نیستند. گاهی یک حفره کوچک بر روی زمین که تنها به اندازه ورود یک نفر جا دارد در ادامه به غاری بزرگ تبدیل می شود و اغلب به دلیل دورافتاه بودن دهانه غارها و همینطور انشعابات صعب العبور و ناشناخته درون خود غار ، هر چند سال فهرست عمیق ترین غارهای دنیا دچار تغییر می شود.

در سال 1971 غار پراو در فلات کرمانشاه و در ارتفاعات کوه پراو کشف شد. این غار عمودی در زمان کشف با 751- متر عمق ، عمیق ترین غار شناخته شده دنیا تا آن زمان بود اما اکنون حتی در فهرست 50 غار عمیق دنیا نیز جایگاهی ندارد.

در حال حاضر و تا انتهای سال 2016 عمیق ترین غار شناخته شده دنیا غار کروبرا (Krubera cave) یا ورونیا (voronya cave) در آبخازیا گرجستان است. این غار که به نظر می رسد در طی چند سال آینده همچنان در فهرست عمیق ترین غارهای دنیا باقی بماند با 2197- متر عمق (با خطای 20 متر) نه تنها عمیق ترین و یکی از مشکل ترین غارهای دنیا برای پیمایش است ، بلکه تنها غار کشف شده دنیا با عمقی بیش از 2000 متر است.

دهانه ورودی غار کروبرا در ارتفاع 2256 متری

غار کروبرا در سال 2001 زمانیکه غارنوردان انجمن غارنوردی اوکراین به عمق 1710- متری آن دست پیدا کردند به عمیق ترین غار دنیا تبدیل شد. تا قبل از آن عمیق ترین غار دنیا لامپراشتوفن (Lamprechtsofen) در کشور اتریش با 1632- متر عمق بود. در سال 2004 برای اولین بار در تاریخ غارنوردی دنیا ،  انجمن غارنوردی اوکراین توانست به عمقی بیش از 2000- متر در یک غار دست پیدا کند. آنها در این سال به عمق 2080- متری رسیدند. “جنادی ساموخین” غارنورد اوکراینی در سال 2007 با غواصی در انتهای غار به عمق 2191- متر و در سال 2012 به عمق 2197- متر یعنی عمیق ترین نقطه این غار رسید. تا کنون کروبرا تنها غار دنیاست که عمقی بیش از 2000 متر دارد. زمین شناسان با توجه به فشار لایه های بالایی زمین تخمین می زنند که عمیق ترین غارهای دنیا نمی توانند عمقی بیش از 3000 متر داشته باشند اما با این حال ممکن است غاری عمیق تر از کروبرا کشف شود.

معابر تنگ درون غار کروبرا و جدال با گل و آب و سرما در دل زمین

قسمت هایی از این غار به طور کامل از درون آب و جایی کاملا از زیر آب می باشد

نام غار کروبرا از غارشناس گرجستانی “آلکساندر کروبر” کاشف این غار در سال 1960 اقتباس شده است اما در دنیا به خصوص در روسیه به نام دیگری به اسم “ورونیا” نیز مشهور است.

زیست شناسان به کمک غارنوردان در این غار تاکنون 4 گونه اندمیک و انحصاری از بندپایان که فقط در همین غار زندکی می کنند را کشف کرند. یکی از این بندپایان گونه ای با نام علمی Plutomurus ortobalaganensis  است که در عمق 1980- متری این غار کشف شد. این زیستگاه تاکنون عمیق ترین نقطه شناخته شده در دل زمین است که موجودی در آن زندگی می کند.

plutomurus ortobalaganensis ؛ موجودی در عمق 1980- متری غار که تا کنون عمیق ترین زیستگاه مربوط به یک جاندار در زمین است

رسیدن به انتهای این غار نیازمند توان بدنی و دانش غار نوردی بسیار بالا است. غارنوردان در کروبرا با انواع چالش های دنیای غارنوردی مواجه هستند و برای رسیدندن به انتهای غار چند شب را درون غار و در تاریکی مطلق سپری می کنند.

نقشه غار گروبرا

فهرست هشت غار عمیق دنیا

منبع:

1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5