نویسنده:مسعود فرح بخش
دماوند اولین اثر ملی طبیعی ثبت شده در ایران کوهی منحصر به فرد می باشد. این کوه بلندترین کوه ایران ، بلندترین کوه آتشفشانی آسیا و بلندترین کوه مخروطی دنیا می باشد.
اما ارتفاع دقیق این قله چقدر است ؟ اگر کمی انسان نکته سنج و حساسی باشیم در مورد ارتفاع هایی که برای دماوند مطرح می شود حتما دچار ابهام می شویم چرا که با نگاهی به عکس ها ، یادبود ها و حتی بنرهای مربوط به قله به دو و یا چند عدد مختلف برخورد می کنیم.
744 سال قبل از میلاد و در زمان آشوریان از دماوند با نام بیکنی در متون مختلف یاد شده و از آن زمان به بعد این کوه اسطوره ای برای ایرانیان همواره مقدس و مورد توجه بوده. در اوستا ، تورات و بسیاری دیگر از متون تاریخی به نام های مختلف از دماوند یاد شده. ویلیامز جکسن آمریکایی که در قرن نوزدهم میلادی در تهران بود مي‌نویسد:
دماوند در اوستا «هوابرزئیتی» نامیده مي‌شود و قریب 6000 متر از زمین سر برافراشته است. بسیاری از جهانگردان و افراد سرشناس مقیم ایران که از زمان قاجار به بعد وارد ایران شده اند به دماوند و ارتفاع های گوناگونی برای آن ذکر کرده اند از 14000 تا 22000 پا.
نخستين صعود مستند ايرانیان به قلۀ دماوند، درسال 1857 ميلادی انجام شد كه تيم سرهنگ محمد صادق خان قاجار ارتفاع قله را 6613 ذرع تعيين كرد.
اگر منابع قدیمی تر را مطالعه کنید با ارتفاع 5671 متر روبرو می شوید. در سال 1966 میلادی فردی به نام آلن باخ بر اساس تصاویر ماهواره ای ارتفاع قله را 5670 متر اندازه گیری کرد که بعدها یک متر به آن افزوده شد و عدد 5671 متر وارد کتاب های درسی و بسیاری از منابع شد بطوریکه که این عدد در ذهن بسیاری از ایرانیان نقش بست . عددی که همچنان بر روی بسیاری از بنرها و یادبودهای روی قله برای دماوند بزرگ ذکر می شود.
اما سازمان نقشه برداری کشور در سال 1385 در جریان پروژه ای ده روزه و با روش های مختلف اقدام به اندازه گیری ارتفاع دقیق قله کرد و عدد 5609/20(پنج هزار ششصد و نه متر و بیست سانتی متر) که عدد قابل اعتمادی است را برای قله به ثبت رساند و بعد از آن در تمامی منابع ارتفاع 5609 یا 5610 متر عنوان شد که در واقع عدد صحیح ارتفاع دماوند می باشد.
اگر جی پی اس یا ارتفاع سنج شما بر روی قله عددی به غیر از 5610 متر( با خطای مثبت منفی 3 متر) را نشان دهد یعنی دستگاه شما کالیبره نیست که باید اقدام به کالیبره کردن آن کنید.
اختلاف حدود 60 متر که اندازه گیری آلن باخ با اندازه گیری سازمان نقشه برداری ایران دارد ناشی از اشتباه باخ نیست بلکه ناشی از افزایش دقت اندازه گیری و کالیبراسیون دقیق و بهتر دستگاه های اندازه گیری می باشد.
با توجه به اینکه به طور قطع ارتفاع 5671 متر برای دماوند ارتفاعی غلط می باشد اما هم چنان برخی گروه های کوهنوردی از این عدد برای معرفی قله دماوند استفاده می کنند. با توجه به ارتفاع پایین تر دماوند از کوه البروس، ذکر ارتفاع 5671متر(بلند تر از کوه البروس) و در عمل ثبت ارتفاعی حدود 5610 متر(کوتاه تر از البروس) برای کوهنوردان خارجی خوشایند نخواهد بود.
ارتفاع ثبت شده روی قله دماوند با استفاده از gps و سیستم گلوناس روسیه و عدد 5610 متر ؛ عکس از مسعود فرح بخش
منبع : سازمان نقشه برداری ایران
این لینک مربوط به پروژه اندازه گیری دماوند توسط سازمان نقشه برداری ایران
استفاده از مطلب فوق فقط با ذکر نام وبسایت “بام ایران ، ۵۶۱۰ متر” مجاز است
